FROM THE RICKETY WINDOWS OF HISTORY
People walk across the desert
jump over barbed-wire fences of concentration camps
dodge guards and traffickers
following the routes of herons and cranes
in the Mediterranean Sea.
[…] many are swallowed by the sea
sucked like doves’ eggs
So especially for these unlucky people
there is no need for the presence of Keraaman and Khatebeen
angels that the Koran places
on everybody’s right and left shoulder
to record the good and the bad in our daily deeds…
Can’t you see that they are dead?
Their bodies sunken
to the dark-blue seabeds
mixed in with wrecks, amphoras and bronze statues
Let’s make sure that the heads are pointed towards the Mecca
as imposed by topology and religion
their limbs undoubtedly washed an odd number of times and more
The survivors with their Dàimon / hafaazah
arrive to plains that look like carpets 1 / sajājīd
in the fertile Magna Grecia 2 of bygone times
and camp out in sheds between the train tracks of Croton
in dilapidated houses in the countryside of Metapontum
in the katoi 3 of the villages on the hills of Sybaris
They are nothing but hands/new slaves
in citrus groves, strawberry fields picking first of the season fruits
under the fierce sun, scattered among archaeological digs.
[…] in this strip of land
edge of what was once the bountiful cupboard of the South
threshold of the universe of the philosophers Hippasus and Archytas 4
where for the first time
man examined the harmony of pitch
and incommensurate magnitudes
Being Citizens of those polys 5
was a great honour even for the gods 6
[…] Here, the Wretched of the earth, without land,
multitudes sometimes praying sometimes rising up
due to extreme poverty and wars
ask for a house, the right to asylum
as the Danaides in the Aeschylus tragedy
This is the hybris 7 that keeps
the people chained to hunger and commodities free to roam.
The existence of migrants is a shame
that throws mud on the arrogance
of the High Priests of the Temple of the Global Market
Bodies and souls have forever been marked by
“an irreducible limit in the ownership of life”
[…] exhausted swallows
in cartographies torn by silence
pass the baton to migrants
while peoples 8 arriving on old galleys
with their Illyrian alphabet, papades 9 and icons, keze 10,
they too on the run during the XV century
now leave fireplaces, the concentric circles of the gjitonie 11 as dowry
as well as eastern liturgical chants and “the funeral banquet” among the graves
that you call ‘asha’al mayyit‘
other men gift you with the struggles to occupy the land
the blessed yeast of our villages 12.
[…]let the circulation and the production
of myths continue
accompany in procession
the gods of heaven and earth
with bagpipes and drums
Let everybody dance for the Great Mother
for the sensual love
for Ishtar-Astarte-Aphrodites-Venus
Hecates for the fertility of women
and for Demeter and Persephone
for the fecundity of the fields
[…] When the season to plant
ancient roses comes
we will be there with you
to water them
with mysterious karstic rivers
The essences of those peculiar flowers
rooted in the memories of peoples and in the depths
taste like deserts and river beds
Many swear they can smell those essences
coming out from the rickety windows of History
(Translated by Gino Bellizzi, reviewed by Pina Piccolo)
1 Prayer rugs;
2 Ancient Greater Greece, the geographical area of the southern Italian peninsula which was formerly colonized by the Greeks from the 8th century BC;
3 Dark, windowless rooms located on the ground floor;
4 Hippasus an ancient Greek philosopher and mathematician who discovered immeasurable quantities and irrational numbers. He was killed for revealing what today is called the theorem of Pythagoras, the golden ratio. Archytas was ancient Greek philosopher, mathematician and politician. He became interested in science, music and astronomy and studied mathematics with Eudoxus of Cnidus; he was the first to suggest grouping together canonical disciplines (arithmetic, geometry, astronomy and music) into the quadrivium, the ordering that was later attributed to Boethius in the Middle Ages;
5 City-state in ancient Greece;
6 The public court of Thuri, the new Sybari of Magna Grecia, in 379BC., through a decree bestowed honorary citizenship, a house and a plot of land on the god Borea because he blew so hard as to block off the ships from Croton that wanted to invade and loot. It was the first time in the history of human civilization that being granted citizenship, being accepted by a community, was considered a privilege even buy the gods;
7 A topos of Greek tragedy and Greek literature, also present in Aristotle’s Poetics. It literally means “arrogance”, “excess”, “pride” or “prevarication”. It refers in general to an unjust or impious action in the past, which produces negative consequences on people and events in the present. It is an antecedent that counts as an upstream cause that will lead to the catastrophe of tragedy;
8 Coming from Albania and the many Albanian communities of Morea and Ciamuria, today in today’s Greece, they settled in Italy between the fifteenth and the eighteenth centuries, following the death of the Albanian national hero George Castriot known as Skanderbeg and the gradual conquest of Albania and, in general, of all the territories of the Byzantine Empire, by the Ottoman Turks. These Albanian refugees settled in southern Italy and Sicily, in various waves, even today they speak the old language, which was preserved by oral transmission.
9 Priests of Christian religion, with a Byzantine rite celebrated in the Greek language;
10 Wedding headgear, here like royal crowns;
11 Neighbourhood;
12 In Southern Italy, the laborers and landless peasants, millions and millions of people, men and women, were protagonists of the struggle for land rights. They peacefully descended on the fields, “armed” only with their own poverty and despair, against the great landowners. The feudal lords of ancient and historical “lineage”, exploiters who lorded it over the peasants in many regions of Italy, largely settled in the South. The peasants’ century old struggle was a long, troubled and heroic “epic” that sought to erase the centuries-old medieval practice of serfdom that still characterized many areas. There are reports of periodic forms of protest and claims by the peasants, from the 1700s and the 1800s when, especially after national unification, hundreds of peasant families went to the landed estates demanding distribution. In Calabria the climax of the struggles for the land occurred in the years 1943-1950. Scores of peasants were killed by the army of the Italian State: real massacres of innocent, hungry people demanding their rights.
NGA DRITARET E HIDHURA TË HISTORISË
rrëzohen këmba këmba ka shurat e shkretëtires
kërcejnë telat gjembore të filaqive(t)
fshehuraz pështojnë nga ushtri dhe tregëtare
sa të bëjnë udhën e çafkave(t) e të kurrilave(t) mbi Mesdhetin
[…] Shumë ndër këta të nëmura mbitan në mest valevet
deti i ndukin si ve pëllumbi
Keraaman e Khatebeen dy engjëjit
çë Kurani kumbis
mbi shpatullën e djathtë dhe e majtë
kryesisht të këtyrve të shkreta
sa të marrën vesh çdo ditë
vepravet të mira ose të liga
mund prëhan … s’ka më punë për ta.
Nëng shikoni se vdiqë(ti)n?
Trupat vanë posht në thellësinë e ujërave(t) të kaltër
pranë anive të darrakopsura, statuja prej bronzi, ena, …
krerat duhet të jenë të pjerra drejt Mekas
topologjia dhe feja ashtu dëshirojnë
për fat të mirë trupat u pastruan një tek herë edhe më …
Të gjallët me zanat vetjake për krah / hafaazah
arrijnë dalë-dalë midis fusha si shtoja- sajājīd
dherat e Megale Hellas të motit
marrin vend brenda kaliveve(t) me llamarina hekuri
midis binarët të stacionit në Kroton
ndër shpiza prej guri me ndaka e pa qeramidha 1
të vluara ndër fushat e Metapontit
a kumbisen në Sybar ndër katoqe 2 të errëta, përdhese,
të gjitonive(t) të mbrazta mbi kodrat
Ng’ janë më njerëz po drejt krahë për punë
ndër dhera me narënxa, dredhëza, domate, …
të shprishur në gërmime arkeologjike të nxehta
ku dielli s’ka lipisì 3
[…] në këtë vrathaq dhé 4
pizull magj’jas 5 të Jugut
praku i Gjithësisë të filozofëvet Ipaso dhe Arkita
njeriu për herën e parë
hetoj harmoninë e tingëlve
sasit të pamatshme
Të qenit qytetarë të atyre polys
për Perënditë ish(te) krenarì
[…] Këtu, të mallkuarit e Jetës, pa tokë,
Shumica nàni 6 në lutje nàni në luftë
e varfër lypën një shpi, strehim njerzorë,
dreq si ndodhi për Danaidët në tragjedinë e Eskilit
ki është Faj çë mban popujt të poshtëruar nga uria
ndërsa mallrat qarkullojnë në liri!
Këta të varfër hedhin baltë
në fytyrat e priftërinjve fodull
ndër Kishat e Tregut.
Kujtohet se trupa dhe fryma i gërvishti
“një kufi i pakalueshëm në pronësinë e jetës”
[…] dallandysha të lodhura
në hartografi të shqerra nga heshtja
i japën shkopin këtyre migranteve
ndërsa popuj çë erdhën mbi anije të moçme
me abetare ilire, zotra dhe ikona, keza për mbretëresha,
edhe ata të përzënë nga turqit në shekullin XV
nanì ju lëshojnë palën 7
vatrat, rrathët piçkulaç 8 të gjitonive
melurgjitë dhe panajìn 9 për të vdekurët
’asha’al-mayyit’ juaj
edhe më … burrat ju trashëgojnë grevat
për pushtimin e tokave nga argatë
brumin 10 të bekuar të katundevet
[…] le të vazhdojë
qarkullimi dhe prodhimi i miteve
bashkoni edhe ju në varg
hyjnitë e Qiellit dhe të Tokës
me karramunxa 11 e daulle
le të vallëzohet Mëma e Madhe
për dashurinë e nxehtë
nderoni ishtar-Astarte-Afërditën
për pjellorinë e gravet zonjën Ekate
në fund Dhemetrën-Persefone
sa të mburojnë dherat.
[…] kur do të vijë moti
për të mbjellë trëndafila të lashtë
ne do të jemi atje me ju
për t’i potisur 12
me ujëra e panjohura të lumenjve karstikë
erat e atyre luleve të çuditshme
me rrënjë në kujtimet e popujve dhe në humnerat
morën shpirtin e shkretëtirës dhe [të] zajeve të përrenjve(t)
nuhatja e asaj ere shumë njerëz
janë të bindur se vjen nga dritaret e hidhura të Historisë.
1 me plasa e pa tjegulla; 2 kat përdhes; 3 mëshirë; 4 një rrip tokë; 5 buzëmagjes; 6 herë; 7 pajën; 8 bashkë qendror; 9 tharmin; 10 darkë totemike;11 gajde; 12 ujis.
DALLE FINESTRE SGANGHERATE DELLA STORIA
Si incamminano nel deserto
saltano il filo spinato dei lager
eludono eserciti e mercanti
seguono nel Mediterraneo
la rotta degli aironi e delle gru
[…] Molti sono inghiottiti dal mare
succhiati come uova di colombe
perciò non è più necessaria la presenza
di Keraaman e Khatebeen
angeli che il Corano poggia
sulla spalla destra e sinistra di ognuno
soprattutto di questi sfortunati
per registrare le buone e le cattive azioni quotidiane …
Non vedete che sono morti?
I corpi sono finiti giù
nei fondali dal blu intenso
confondendosi con relitti, anfore e statue di bronzo
bisogna accertarsi solo che le teste
siano rivolte verso la Mecca
topologia e religione così prevedono
le membra di sicuro sono lavate dispari volte e più …
i sopravvissuti con i Dàimon / hafaazah
giungono in pianure simili a tappeti sajājīd
nella fertile Magna Grecia di un tempo
si accampano in baracche tra i binari di Crotone
case dirute nelle campagne di Metaponto
nei katoi dei borghi sulle colline di Sybaris
Sono solo braccia, nuovi schiavi, per agrumeti,
campi di fragole e primizie
sparsi tra gli scavi archeologici
sotto un sole spietato
[…] in questo lembo di terra
bordo della madia del sud
soglia dell’universo dei filosofi Ippaso e Archita
per la prima volta
l’uomo indagò l’armonia dei suoni
le grandezze incommensurabili
essere Cittadini di quelle polys
era un onore anche per gli déi
[…] Qui, i Dannati della terra, senza terra,
Moltitudini ora in preghiera ora in rivolta
per miseria e guerre
invocano una casa, il diritto d’asilo,
come le Danaidi nella tragedia di Eschilo
questa la hỳbris che tiene
i popoli incatenati alla fame e le merci in libertà!
l’esistenza dei migranti è un’onta
che getta fango sulla tracotanza
dei Sacerdoti nel Tempio del Mercato.
Da sempre corpi e anime sono segnati da
“un limite irriducibile nella proprietà della vita”
[…] esauste rondini
in cartografie lacerate dal silenzio
porgono il testimone ai migranti
mentre popoli giunti su antiche galee
con alfabeti illirici, papades e icone, keze regali,
anch’essi in fuga nel XV secolo
ora lasciano in dote
i focolari, i cerchi concentrici delle gjitonie
le melurgie e il “banchetto funebre” tra le tombe
che voi chiamate ’asha’al-mayyit’
altri uomini vi regalano le lotte per l’occupazione delle terre
il lievito benedetto dei paesi
[…] che continui
la circolazione e la produzione dei miti
accompagnate in processione
gli déi del cielo e della terra
con zampogne e tamburi
si balli per la Grande Madre
per l’amore sensuale
Ishtar-Astarte-Afrodite-Venere
Ecate per la fertilità delle donne
e Demetra-Persefone
perché ci sia abbondanza nelle campagne
[…] quando verrà il tempo
di piantare antiche rose
saremo lì con voi
ad innaffiarle
con misteriose acque di fiumi carsici
le essenze di quei fiori bizzarri
con radici nelle memorie dei popoli e negli abissi
sanno di deserto e greti di torrenti
molti giurano di sentire quelle essenze
avanzare dalle finestre sgangherate della Storia.
from the book Lo specchio e l’ombra -Pasiqyri e Hjea. Poesie fuori luogo dai Balcani al Mediterraneo.
Mario Bellizzi writes poetry in Arbereshe, that is the language of a linguistic minority scattered in southern Italy descended from Albanian settlements who fled their country in the XV and XVII centuries after the death of Albanian national hero Skandenberg and their country’s takeover by the Ottoman empire. He was born in San Basile, a small town in the province of Cosenza, in Calabria. He publishes in Arberesh journals both in Italy, Albania and Kosovo. He has published Chi siamo, Perec 1997, and Bukura morea, Castrovillari, 2003. In 2008he published Goodbye shin vasil and in 2018 his bilingual poetry collection Lo specchio e l’ombra -Pasiqyri e Hjea. Poesie fuori luogo dai Balcani al Mediterraneo.
